ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ Αγίου Δημητρίου

Πολλαπλές ενστάσεις αντισυνταγματικότητας για το ξεπούλημα του Ελληνικού

Σταυρογιάννη Λ., avgi.gr

Ημερομηνία δημοσίευσης: 25/03/2012

Σαφώς, σαφέστατα, το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής στην έκθεσή του επί του νομοσχεδίου για την "αξιοποίηση" της πρώην έκτασης του Ελληνικού και της Ακτής του Αγίου Κοσμά, το οποίο χτίζει μια πόλη - τέρας τουλάχιστον 3,5 εκατομμυρίων τετραγωνικών, αποφαίνεται ότι ο καθορισμός των γενικών χρήσεων γης και των όρων δόμησης είναι συνταγματικά επιτρεπτός μόνον αν στηρίζεται σε εξειδικευμένη επιστημονική μελέτη. Και στην περίπτωση του Ελληνικού δεν υπάρχει παρά μόνον το ακριβοπληρωμένο σκαρίφημα του Ισπανού αρχιτέκτονα Αθεμπίγιο (φίλου του Γ. Παπανδρέου).

Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής: Με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 τους Συντάγματος έχει αναχθεί σε συνταγματικά προστατευόμενη αξία το οικιστικό, φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον από το οποίο εξαρτάται η ποιότητα ζωής και η υγεία των κατοίκων των πόλεων και των οικισμών

Το ακριβές συμπέρασμά της είναι: "Νομοθετική ρύθμιση με τέτοιο περιεχόμενο είναι συνταγματικώς επιτρεπτή μόνον εφόσον έχει ψηφισθεί μετά από εκτίμηση ειδικής για την προτεινόμενη ρύθμιση επιστημονικής μελέτης" με παραπομπή σε σειρά αποφάσεων του ΣτΕ 123/2007, 3838/2009, 415-418 /2001).
Στη διαπίστωση αυτή καταλήγει αφού πρώτα εξηγεί, κατά τη νομολογία, τα εξής: "Με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 τους Συντάγματος έχει αναχθεί σε συνταγματικά προστατευόμενη αξία το οικιστικό, φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον από το οποίο εξαρτάται η ποιότητα ζωής και η υγεία των κατοίκων των πόλεων και των οικισμών. Οι συνταγματικές αυτές διατάξεις απευθύνουν επιταγές στον νομοθέτη (κοινό ή κανονιστικό) να ρυθμίσει τη χωροταξική ανάπτυξη και πολεοδομική διαμόρφωση της χώρας με βάση ορθολογικό σχεδιασμό, υπαγορευόμενο από πολεοδομικά κριτήρια, σύμφωνα με τη φυσιογνωμία, τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες κάθε περιοχής.
Κριτήρια για τη χωροταξική αναδιάρθρωση και την πολεοδομική ανάπτυξη των πόλεων και των οικιστικών εν γένει περιοχών είναι η εξυπηρέτηση της λειτουργικότητας και της ανάπτυξης των οικισμών και η εξασφάλιση των καλύτερων δυνατών όρων διαβιώσεως των κατοίκων, κατ' ακολουθίαν τούτων απαγορεύεται, κατ' αρχήν, η λήψη μέτρων που επιφέρουν επιδείνωση των όρων διαβίωσης και υποβάθμιση του υπάρχοντος φυσικού ή του διαγραφόμενου από την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία οικιστικού περιβάλλοντος.
Η τήρηση της συνταγματικής αυτής επιταγής υπόκειται στον οριακό έλεγχο του ακυρωτικού δικαστή, ο οποίος οφείλει, βάσει των διδαγμάτων της κοινής πείρας, να σταθμίσει, σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, κατά πόσο υποβαθμίζεται το περιβάλλον.
Ειδικότερα, κατά τον καθορισμό ή την τροποποίηση χρήσεων γης, οι οποίες αποτελούν ουσιώδες στοιχείο της κατά το άρθρο 24 του Συντάγματος επιβαλλομένης, κατά τα ανωτέρω, ορθολογικής χωροταξίας και πολεοδομίας και καθορίζουν την πολεοδομική φυσιογνωμία κάθε οικισμού, από την οποία, ενόψει και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, εξαρτάται η λειτουργικότητά του, πρέπει να αναζητείται ο πλέον πρόσφορος τρόπος θεραπείας των πολεοδομικών αναγκών, δυνάμει γενικών και αντικειμενικών κριτηρίων, συναπτόμενων προς τον σεβασμό του περιβάλλοντος, την ασφάλεια, την υγιεινή και την αισθητική, αλλά και τη λειτουργικότητα των πόλεων και των οικισμών, την ικανότητά τους, δηλαδή, να επιτελούν την κύρια λειτουργία τους. Λόγοι δε αναγόμενοι στην υφιστάμενη πραγματική κατάσταση και στην εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων λαμβάνονται υπόψη μόνο επιβοηθητικώς (ΣτΕ Ολομέλεια 3059/2009, 123/2007).
Εξάλλου, κατά τη θέσπιση χωροταξικών και πολεοδομικών ρυθμίσεων, τόσο η διοίκηση όσο και ο κοινός νομοθέτης, οφείλουν, προκειμένου να επιτευχθεί ο ανωτέρω σκοπός της εξυπηρέτησης της λειτουργικότητας και της ανάπτυξης των οικισμών και της εξασφάλισης των καλύτερων όρων διαβίωσης, να λαμβάνουν υπόψη τα πορίσματα και τις εφαρμογές των επιστημών της χωροταξίας και της πολεοδομίας, αλλά και κάθε άλλης επιστήμης που αφορά τη συγκεκριμένη ρύθμιση".
Όσο για το ειδικό σχέδιο "Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού - Αγίου Κοσμά", το οποίο θα εγκριθεί με Προεδρικό Διάταγμα και θα καθορίσει τις ειδικότερες ζώνες, τις επιτρεπόμενες χρήσεις κ.λπ., η Επιστημονική Επιτροπή υπαινίσσεται ότι δεν εντάσσεται σε κανέναν σχεδιασμό, όπως στο Ρυθμιστικό της Αθήνας, που αποβλέπει “στον σχεδιασμό και προγραμματισμό της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας". Επισημαίνει δε ότι για τα αντίστοιχα σχέδια "ολοκληρωμένης ανάπτυξης περιοχών ολυμπιακών έργων" τροποποιήθηκε με νόμο το Ρυθμιστικό και "προστέθηκε νέα κατηγορία υπερτοπικών πόλων με τις περιοχές στις οποίες είχαν χωροθετηθεί έργα για την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004". Υποδεικνύει δε πως "οι θεσπιζόμενες ρυθμίσεις πρέπει να εναρμονίζονται με τον συνολικό σχεδιασμό και να μην οδηγούν σε επιδείνωση των όρων διαβίωσης και υποβάθμιση του φυσικού ή του οικιστικού περιβάλλοντος" (ΣτΕ 3180.3181/2009).
Αντισυνταγματική θεωρεί και την έγκριση των πολεοδομικών μελετών για την πολεοδόμηση περιοχών με Κοινή Υπουργική Απόφαση, όπως προβλέπει ο νόμος πλέον, αντί της πρακτική, να εγκρίνονται με Προεδρικό Διάταγμα το οποίο ελέγχεται ως προς τη νομιμότητά τους από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Για του λόγου το αληθές παραθέτει τη νομολογία του ΣτΕ, βάσει της οποίας "η έγκριση ή η τροποποίηση των πολεοδομικών σχεδίων οποιασδήποτε κλίμακος και η θέσπιση με ρυθμίσεις κανονιστικού χαρακτήρα, πάσης φύσεως όρων δομήσεως, δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε ειδικότερο κατά την έννοια του άρθρου 43 παρ. 2 του Συντάγματος, αλλά ούτε και θέμα τοπικού ενδιαφέροντος ή τεχνικού η λεπτομερειακού χαρακτήρα. Συνεπώς οι ρυθμίσεις αυτές γίνονται μόνο με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος και οι διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 3044/2002 (Α 197), με τις οποίες μεταβιβάστηκαν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στον υπουργό, δηλαδή σε άλλο όργανο της Διοικήσεως, πολεοδομικές αρμοδιότητες που δεν ανάγονται σε εντοπισμένη τροποποίηση σχεδίου ή σε πολεοδομικές εφαρμογές είναι αντίθετες προς τα άρθρα 43 παρ. 2 και 24 παρ. 2 του Συντάγματος παραπέμποντας σε πλήθος αποφάσεων του ΣτΕ.
Επιφυλάξεις εκφράζει και για τις διατάξεις οι οποίες προβλέπουν την έκδοση Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων για τα δικαιολογητικά στοιχεία και τις μελέτες, την έκδοση οικοδομικών αδειών, την ειδική διαδικασία ελέγχου fast track κ.λπ. διότι δεν "θεσπίζουν το πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο θα ενεργήσει η Διοίκηση προκειμένου να ρυθμίσει τα μερικότερα θέματα".
Η έκθεση έχει ημερομηνία 20 Μαρτίου και οι επισημάνσεις της για μία ακόμη φορά περιφρονήθηκαν...