Γραμματείς και Φαρισαίοι

Αγγελική Σπανού, 10/09/2013 , metarithmisi.gr

Το Σύνταγμα περιλαμβάνει στους σκοπούς της εκπαίδευσης την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης των μαθητών. Από εκεί και πέρα είναι θέμα ερμηνείας, αν αυτό επιτάσσει τον κατηχητικό και υποχρεωτικό χαρακτήρα του μαθήματος. Στη χώρα μας ισχύει ότι για να απαλλαγεί ένας μαθητής από το μάθημα, θα πρέπει να δηλώσει ότι ασπάζεται άλλο θρήσκευμα, δηλαδή δεν μπορεί να επιλέξει την αποχή για λόγους συνείδησης, παρά μόνο αν ένα σχολείο ή ένας διευθυντής σχολείου το αφήσουν να περάσει έτσι.
Με όρους κοινής λογικής, ένα παιδί της τρίτης δημοτικού, όταν ξεκινά το μάθημα των θρησκευτικών, προφανώς δεν έχει θρησκευτική συνείδηση, ξέρει απλώς όσα προκύπτουν από τη βάφτισή του και από τις συζητήσεις γύρω. Εάν υποθέσουμε ότι θα θελήσει κάποια στιγμή αργότερα να επιλέξει ελεύθερα, αυτό μπορεί να συμβεί είτε έχει διδαχτεί είτε όχι θρησκευτικά στο σχολείο, εφόσον αναπτύξει κριτικό πνεύμα -πράγμα καθόλου αυτονόητο.
Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει αποφανθεί ότι "δικαίωμα απαλλαγής από το μάθημα αυτό δεν έχουν μόνο οι αλλόθρησκοι ή ετερόδοξοι, αλλά όλοι οι μαθητές, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, όταν οι γονείς τους ή οι ίδιοι -όταν είναι ενήλικοι- επικαλούνται λόγους συνείδησης με υπεύθυνή τους δήλωση", σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο. Και συνεχίζει : "το δικαίωμα αυτό δεν αναιρεί τον υποχρεωτικό χαρακτήρα του μαθήματος των Θρησκευτικών στο σχολείο. Επιβάλλεται ωστόσο να υπάρχει, όσο το μάθημα των Θρησκευτικών θα διατηρεί τον ομολογιακό χαρακτήρα που προβλέπει η οικεία νομοθεσία".
Η θέση αυτή συνάδει με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου  ότι η αξίωση γνωστοποίησης πεποιθήσεων ως προϋπόθεση άσκησης δικαιώματος, είναι αθέμιτη".
Θα μπορούσε να γίνει μια ενδιαφέρουσα συζήτηση, με αφορμή το Νέο Λύκειο, για το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών, προκειμένου να απαντηθεί κάποια στιγμή το ερώτημα «τι πολίτες θέλουμε». Αλλά η συζήτηση που ξεκίνησε με αφορμή την παρέμβαση της Μαρίας Ρεπούση (ΔΗΜΑΡ), προφανώς απαντά σε άλλο ερώτημα: Ποιοι είναι καλοί χριστιανοί και ποιοι ρέπουν στην αθεϊα και, επομένως, στην ακολασία.
Ξέρουμε ποιοι είναι καλοί χριστιανοί και ποιοι οι καλύτεροι όλων. Όσο πιο δεξιά κοιτάζει κανείς, τόσο πιο φωνακλάδικη είναι η ορθοδοξία. Η θρησκεία ως στοιχείο πολιτικής/ιδεολογικής ταυτότητας, είναι ό,τι πιο οπισθοδρομικό μπορεί να υπάρξει και γι’ αυτό εξαιρετικά επικίνδυνο. Άλλωστε, αντιβαίνει σε θεμελιώδεις αρχές του χριστιανισμού η μισαλλοδοξία και η κατασκευή εχθρών, πόσο μάλλον η βίαιη προσπάθεια προσηλυτισμού.
Ο σταυρός είναι παντού. Ορκίζονται οι βουλευτές, οι υπουργοί, οι δικαστικοί, αγιασμός και προσευχή στα εγκαίνια, ο Μητροπολίτης κεντρικό πρόσωπο κάθε χρόνο τέτοιες μέρες στη ΔΕΘ. Η Εκκλησία έχει άποψη για τα πάντα, από τα gay parade μέχρι το σύμφωνο συμβίωσης και παρεμβαίνει σε θέματα που αγγίζουν τον πυρήνα του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Κανένα κόμμα από αυτά που κυβέρνησαν δεν τόλμησε ποτέ να προχωρήσει στο διαχωρισμό Εκκλησίας και Κράτους, γιατί η εκλογική επιρροή της εκκλησίας είναι πολύ ισχυρή. Και κάθε πολιτικός που αγωνιά για την έδρα του, το τελευταίο που θα κάνει είναι να δυσαρεστήσει τον παπά της ενορίας στην εκλογική του περιφέρεια.
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, άλλωστε, συχνά πυκνά μας καθησυχάζει ότι “με τη βοήθεια του Θεού” θα τα καταφέρουμε.
Με αυτά τα δεδομένα, δεν προκαλεί εντύπωση ότι βουλευτής των ΑΝΕΛ ζήτησε να φτιαχτεί εικονοστάσι στη Βουλή για τους προφανείς λόγους.
Η γελοιότητα αποτελεί δομικό στοιχείο της θρησκοληψίας. Αλλά καταλήγει στην τραγικότητα, όταν η θρησκεία γίνεται προπαγανδιστικό εργαλείο, όταν παράγει διαιρέσεις, όταν μιλάμε για μία κοινωνία που εκφασίζεται ραγδαία και που διολισθαίνει σε αναχρονισμούς πολλών και διαφορετικών επιπέδων.
Η συζήτηση για τα θρησκευτικά γίνεται, σκοπίμως, με διχαστικούς/εμφυλιοπολεμικούς όρους.  Ο Γκιουλέκας είναι ο καλύτερος πιστός και οι βουλευτές της ΔΗΜΑΡ κρυφο-άπιστοι. Η ΝΔ θα μας προστατεύσει από την επέλαση των αθεϊστών και των ύποπτων αριστερών που θέλουν να γκρεμίσουν τις παραδόσεις μας.
Στη μέση, σκοτάδι βαθύ.
Ειδικά σε μέρες όπως αυτές, θα περίμενε κανείς ότι η μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος θα βρισκόταν στην καρδιά του δημόσιου προβληματισμού. Γιατί αν κάτι οπωσδήποτε αποδείχτηκε με την κρίση, είναι η έλλειψη παιδείας και πολιτισμού. Παρόλα αυτά, ή ακριβώς εξαιτίας τους, συζητάμε για το Νέο Λύκειο με τους όρους που ίσχυαν προ κρίσης και με νέο στοιχείο ότι είναι άδηλο αν και πόσα σχολεία θα ανοίξουν την Τετάρτη.
Είμαστε ικανοποιημένοι από τη δημόσια δωρεάν παιδεία που είναι η ακριβότερη στην ΕΕ των 27, λόγω του κραταιού ελληνικού θεσμού της παραπαιδείας; Οι απόφοιτοι του λυκείου έχουν μάθει ιστορία; Έχουν αγαπήσει τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία, την τέχνη; Έχουν εξοικειωθεί με την τεχνολογία; Έχουν προσανατολιστεί επαγγελματικά; Αισθάνονται πολίτες του κόσμου; Τους συγκινούν οι επιστήμες; Κοιτάζουν λίγο παραέξω; Έχουν αναπτύξει οικολογική συνείδηση; Έχουν αποκτήσει δημοκρατικό αξιακό κώδικα; Έχουν μάθει να σέβονται το δημόσιο χώρο, τη νομιμότητα, τη διαφορετικότητα, τα δικαιώματα του άλλου; Μας ενδιαφέρει μόνο αν κάνουν τον σταυρό τους;
«Οὐαὶ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι καθαρίζετε τὸ ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου καὶ τῆς παροψίδος, ἔσωθεν δὲ γέμουσιν ἐξ ἁρπαγῆς καὶ ἀδικίας».

Η Αγγελική Σπανού είναι δημοσιογράφος