Τα μνημόνια αποδυναμώνουν δημογραφικά τα κράτη

Του Μανόλη Γ. Δρεττάκη* , efsyn.gr

Σε προηγούμενο άρθρο στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (βλέπε φύλλο της 8.8.14) δείξαμε ότι τα μέτρα των μνημονίων, τα οποία προκάλεσαν την πρωτοφανή μείωση του ΑΕΠ της χώρας μας κατά 25%, είχαν συνέπεια την εκτόξευση στα ύψη τόσο της ανεργίας όσο και της φτώχειας. Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε τις επιπτώσεις που είχαν οι συνέπειες αυτές στον πληθυσμό όχι μόνο της χώρας μας αλλά και των δύο άλλων κρατών στα οποία έχουν επιβλήθηκαν μνημόνια (Πορτογαλία και Ιρλανδία). Πιο συγκεκριμένα, θα εξετάσουμε τη μεταβολή του πληθυσμού των τριών κρατών την τετραετία 2010-2013 σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη τετραετία 2006-2009, καθώς και τις άμεσες, δηλαδή τις δημογραφικές αιτίες στις οποίες οφείλεται η μεταβολή αυτή (γεννήσεις, θανάτους, φυσική μεταβολή – γεννήσεις μείον θανάτους) και τα μεταναστευτικά ρεύματα (την καθαρή εκροή πληθυσμού). Τα σχετικά στοιχεία που δίνονται στον πίνακα τα πήραμε από τη βάση δεδομένων της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε. (Eurostat).

 Από τον πίνακα αυτό φαίνεται ότι ενώ την τετραετία πριν από τα μνημόνια (2006-2009) ο πληθυσμός και των τριών κρατών αυξανόταν (με διαφορετικούς ρυθμούς), την τετραετία των μνημονίων (2010-2013) ο πληθυσμός της Ελλάδας και της Πορτογαλίας μειώθηκε και ο πληθυσμός της Ιρλανδίας αυξήθηκε ελάχιστα, δηλαδή με ρυθμό ίσο με το ένα έκτο εκείνου της προηγούμενης τετραετίας.

 Οι δημογραφικές αιτίες των μεταβολών των πληθυσμών των τριών κρατών που προαναφέρθηκαν οφείλονται στο ότι την τετραετία των μνημονίων σε σχέση με την προηγούμενη τετραετία:

 Οι γεννήσεις στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία μειώθηκαν κατά 10%, ενώ στην Ιρλανδία αυξήθηκαν ελάχιστα, οι θάνατοι στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 4%, ενώ στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία κατά 2,1% και 1,8%, αντίστοιχα, με αποτέλεσμα η φυσική μεταβολή του πληθυσμού (γεννήσεις μείον θάνατοι):

 • Στην Ελλάδα από θετική την πρώτη τετραετία (οι γεννήσεις ήταν περισσότερες από τους θανάτους), τη δεύτερη τετραετία ήταν αρνητική (οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις).

 • Στην Πορτογαλία, ενώ την πρώτη τετραετία ήταν μεν αρνητική, αλλά πολύ μικρή, τη δεύτερη τετραετία ήταν 24(!) φορές μεγαλύτερη.

 • Στην Ιρλανδία, η αύξηση τη δεύτερη τετραετία ήταν περίπου η ίδια με εκείνη της πρώτης τετραετίας.

 Τα μεταναστευτικά ρεύματα και στα τρία κράτη την πρώτη τετραετία ήταν θετικά (σημειώθηκε καθαρή εισροή πληθυσμού), τη δεύτερη τετραετία, όμως, ήταν αρνητικά (σημειώθηκε καθαρή εκροή πληθυσμού). Πρόκειται για τη μετανάστευση πολιτών των κρατών αυτών ή την παλιννόστηση αλλοδαπών.

 Από τα όσα προαναφέρθηκαν φαίνεται ότι οι δημογραφικοί λόγοι της μείωσης του πληθυσμού για την Ελλάδα και την Πορτογαλία είναι τόσο η φυσική μείωση του πληθυσμού, που οφείλεται στη μείωση των γεννήσεων και στην αύξηση των θανάτων, όσο και η μετανάστευση (σε διαφορετικές αναλογίες), ενώ για την Ιρλανδία μόνο η μετανάστευση. Οι λόγοι, όμως, αυτοί οφείλονται στις συνέπειες των μέτρων των μνημονίων που αναφέραμε στην αρχή.

 Τόσο η φυσική μείωση του πληθυσμού όσο και η μετανάστευση αποδυναμώνουν τον πληθυσμό των χωρών στις οποίες συμβαίνουν, διότι από τη μια μεριά επιταχύνουν τη γήρανσή του, με πολλαπλές συνέπειες, και από την άλλη μειώνουν τον δυναμισμό του εξαιτίας τού ότι οι πολίτες των κρατών που μεταναστεύουν είναι νέοι και μορφωμένοι και είναι πολύ πιθανόν να μην επιστρέψουν ποτέ. Η αποδυνάμωση, όμως, του πληθυσμού θα έχει πολύπλευρες δυσμενείς επιπτώσεις για το μέλλον των χωρών αυτών.

  * Πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ