Φταίει που μπήκαμε ή που βγήκαμε από την κυβέρνηση;

Του Σάκη Παπαθανασίου , badiera.gr

Το εκλογικό αποτέλεσμα οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Μια ορθή ανάλυσή του προϋποθέτει : νηφαλιότητα, εξέταση όλων των πτυχών και σωστή στάθμιση της επίδρασης κάθε παράγοντα. Βασική επιδίωξη πρέπει να είναι η εξαγωγή συμπερασμάτων που δε θα έχουν εκ προοιμίου σκοπό να επιβεβαιώσουν τη μια ή την άλλη άποψη.

Πολλοί θεωρούν ως μια βασική αιτία της ήττας είτε την είσοδο είτε την έξοδο από την κυβέρνηση και εξαντλούν την κριτική τους στα δύο αυτά κομβικά σημεία.

Α. Η κριτική όσων υποστηρίζουν ότι η αιτία της ήττας ήταν η συμμετοχή μας στην κυβέρνηση

Όσοι θεωρούν ότι η εκλογική ήττα προήλθε κυρίως από την είσοδο της ΔΗΜΑΡ στην κυβέρνηση, επικαλούνται ότι το 21-23% των ψηφοφόρων μας του 2012 έφυγε προς τα Αριστερά στις ευρωεκλογές του 2014. Όμως:

• Παραβλέπουν ότι η απώλεια εκλογικής μας επιρροής καταγράφηκε στις δημοσκοπήσεις ουσιαστικά μετά την παρέλευση οκταμήνου από τη συγκρότηση της κυβέρνησης, γεγονός που δείχνει ότι και όσοι είχαν επιφυλάξεις για τη συμμετοχή αυτή, κράτησαν στάση αναμονής.

• Ξεχνούν ότι η σύνθεση των ψηφοφόρων μας του Ιουνίου του 2012είχε αλλάξει   κατά 45% σε σχέση με αυτήν του Μαΐου του 2012, αφού το ποσοστό που χάσαμε προς τα αριστερά, το αντικαταστήσαμεμε προερχόμενους, κυρίως, από κόμματα που δεν είχαν πετύχει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση (Δράση, Οικολόγοι κ.α) και που ανταποκρίθηκαν στο σύνθημα μας: «Εντολή για λύση» καθώς και στη διαβεβαίωσή μας ότι θα συμβάλλουμε στο να σχηματισθεί κυβέρνηση. Ο κόσμος αυτός δεν θα μπορούσε να παραμείνει στη ΔΗΜΑΡ χωρίς συμμετοχή της στις κυβερνητικές λύσεις.(Είναι βέβαια άλλης τάξης ζήτημα η κριτική ότι αυτή η αλλαγή της γραμμής από τις εκλογές του Μαΐου του 2012 στις εκλογές του Ιουνίου του 2012, έγινε εν πλω και χωρίς ουσιαστική συζήτηση στα όργανα).

• Αποσιωπούν το γεγονός ότι ένα τμήμα των ψηφοφόρων μας ψήφισε       κόμματα της κυβέρνησης (6-7% Ν.Δ και 8% ΕΛΙΑ) και ακόμη ένα μεγαλύτερο τμήμα ψήφισε το ΠΟΤΑΜΙ (23-25% ) και τον Χατζημαρκάκη (5%), κόμματα και εκλογικοί συνδυασμοί που κατατάσσονται στα «δεξιά» της ΔΗΜΑΡ με τη συμβατική πολιτική γεωγραφία. Δηλαδή αποσιωπούν ότι χάσαμε όχι μόνο προς τα αριστερά αλλά και προς τα δεξιά μας.

Β. Η κριτική όσων υποστηρίζουν ότι η αιτία της ήττας ήταν η έξοδος μας από την κυβέρνηση

Όσοι υποστηρίζουν ότι όλα ήταν καλώς καμωμένα μέχρι την ημέρα της εξόδου της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση, επικαλούνται τη μείωση της εκλογικής επιρροής που καταγράφηκε στις δημοσκοπήσεις αμέσως μετά την αποχώρηση μας από την κυβέρνηση τον Ιούνιο του 2013. Όμως:

• Αποσιωπούν το γεγονός ότιήδη είχε συντελεστεί, σταδιακά, έως το Μάιο του 2013, σημαντική μείωση της εκλογικής μας επιρροής, ενόσω ήμασταν δηλαδή στην κυβέρνηση (ενδεικτικά ο μέσος όρος των περισσότερων από 15 δημοσκοπήσεων       μας έδινε 4,5% πριν την έξοδο και 3,5% μετά την έξοδο από την κυβέρνηση)

• Παραβλέπουν ότι στις ευρωεκλογές του 2014 – όπως ήδη έχει αναφερθεί – είχαμε μεγάλη απώλεια ψήφων και προς τα κόμματα της Αριστεράς που αντιτίθενται κάθετα στην κυβερνητική πολιτική.

• Αρνούνται να δουν ότι η απώλεια ψήφων που είχαμε προς το ΠΑΣΟΚ/ΕΛΙΑ (που παρέμεινε στην κυβέρνηση), ήταν ελάχιστη καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιακής μείωσης της επιρροής μας. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει πως μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων μας που δεν ήταν ικανοποιημένο από την αποχώρηση μας από την κυβέρνηση ταυτόχρονα δεν ήταν       ικανοποιημένο και από την κυβερνητική πολιτική. Επιπρόσθετα το ίδιο αυτό τμήμα των ψηφοφόρων μας εκτιμούσε αρνητικά τη σύνδεση με το ΠΑΣΟΚ και αρνιόταν να υποστηρίξει το εγχείρημα της ΕΛΙΑΣ παρά τη γιγάντια υπεράσπιση και προβολή του εγχειρήματος αυτού από τα ΜΜΕ.

• Αφήνουν ανερμήνευτη τη μεγάλη απώλεια προς το ΠΟΤΑΜΙ, το οποίο και δεν επαγγέλονταν τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση Σαμαρά και προέβαλλε τη δική του τρίτη πρόταση ως υπέρβαση του παλαιού πολιτικού συστήματος. Μάλιστα προς το ΠΟΤΑΜΙ είχαμε όχι μόνο απώλεια ψήφων από τους ψηφοφόρους του 2012 αλλά και απώλεια δυνητικών ψηφοφόρων από άλλα κόμματα που σκέπτονταν να ψηφίσουν ΔΗΜΑΡ και τελικά επέλεξαν το ΠΟΤΑΜΙ.

Γ. Δε φταίει η είσοδος και η έξοδος από την κυβέρνηση αλλά το τι    καταφέραμε όταν μετείχαμε αυτής  Πιστεύω ότι πρέπει να απεγκλωβιστούμε από μία σημαντική μεν, μονοδιάστατη δε, συζήτηση περί της εισόδου και της εξόδου από την κυβέρνηση. Αυτό που έκρινε εν τέλει την  τοποθέτηση των πολιτών έναντι της ΔΗΜΑΡ ήταν τα παραχθέντα αποτελέσματα από τη συμμετοχή της στην κυβέρνηση και η  εικόνα που διαμόρφωσαν οι πολίτες για αυτά  και όχι μια γενική στάση αρχών για συμμετοχή ή μη στην κυβέρνηση μαζί με τη Ν.Δ και το ΠΑΣΟΚ.
Μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων μας του 2012 εκτίμησε ως ανεπιτυχή τη συμμετοχή της ΔΗΜΑΡ στην κυβέρνηση αφού δεν κατορθώσαμε να προωθήσουμε την τροποποίηση των επαχθών όρων του μνημονίου και να αποτρέψουμε τη λήψη δυσβάσταχτων μέτρων. Στη συνέχεια ένα εξίσου σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων μας, εξέλαβε την αποχώρηση μας από την κυβέρνηση ως εγκατάλειψη της προσπάθειας συμμετοχής  στο πεδίο των λύσεων και των μεταρρυθμίσεων.

Η συμμετοχή μας στην κυβέρνηση ήταν μια μεγάλη πολιτική πράξη ευθύνης έναντι της χώρας και επέδρασε καθοριστικά στη σταθεροποίηση και την παραμονή της στο ευρώ.  Όμως δε συνοδεύτηκε από τις απαραίτητες και αναγκαίες επιλογές και παρεμβάσεις για να στεφθεί με επιτυχία έτσι ώστε να καταστεί αποδοτική  σε ό,τι αφορά τα αποτελέσματα που παρήγαγε στη ζωή των πολιτών.

Υπήρχαν βεβαίως αντικειμενικοί περιορισμοί. Ωστόσο δεν πείσαμε ότι η παρέμβασή μας αξιοποίησε όλα τα περιθώρια. Δεν πείσαμε για την ικανότητα μας ως κόμμα εφαρμοσμένης προοδευτικής πολιτικής (φρένο για τα κοινωνικά άδικα μέτρα και γκάζι για τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις). Αυτή είναι η προσλαμβάνουσα εικόνα που είχαν οι ψηφοφόροι μας για τη συμμετοχή μας στην κυβέρνηση και αυτή η εικόνα δεν δικαιώνει ούτε όσους υποστήριζαν την πάση θυσία συμμετοχή στην κυβέρνηση ούτε όσους υποστήριζαν τη θέση ότι πρέπει η ΔΗΜΑΡ να καθίσει στα έδρανα της αντιπολίτευσης. Μας υποχρεώνει να εμβαθύνουμε στην ανεπιτυχή συμμετοχή  της ΔΗΜΑΡ κυβέρνηση, τις σημαντικές υστερήσεις και ολιγωρίες του κόμματος σε κάθε φάση. Αυτό αφορά όλους μας σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό και πρωτίστως όσους βρεθήκαμε στην πλειοψηφία σε οποιαδήποτε φάση της εξέλιξης της σχέσης μας με την κυβέρνηση.

Όσοι πιστεύουν ότι έγιναν όλα σωστά όσο ήμασταν στην κυβέρνηση και πως η συμμετοχή τους στην ηγετική ομάδα του κόμματος την περίοδο αυτή ήταν χωρίς ελλείψεις και λάθη, προφανώς αποφεύγουν να δουν ότι η απώλεια της εκλογικής μας επιρροής ήταν βαθμιαία και σταδιακή και έφτασε στο 50% μέσα σε ένα χρόνο (από τον Ιούνιο του 2012 έως τον Ιούλιο του 2013). Αν θεωρήσουμε   ότι σωστά πολιτευτήκαμε και αυτό που φταίει είναι μόνο οι αντικειμενικοί περιορισμοί και  οι ενέργειες τρίτων και δε σταθούμε κριτικά και αυτοκριτικά τότε απλώς στρουθοκαμηλίζουμε.

Πολλοί βιάζονται να προχωρήσουν στην επόμενη ημέρα. Χωρίς όμως την ολόπλευρη εξέταση των αιτιών που μας οδήγησαν στην ήττα δεν μπορεί να υπάρξει ορθή επιλογή των αλλαγών και προσαρμογών στην πολιτική και τη λειτουργία της ΔΗΜΑΡ

*Στο επόμενο άρθρο θα παρουσιάσω την αποτίμηση που κάνω για την παρέμβαση της ΔΗΜΑΡ στο κυβερνητικό έργο.

O Σάκης Παπαθανασίου είναι  μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της ΔΗΜ.ΑΡ