Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2012

Τα όρια του Βολταίρου
Tου Παντελη Μπουκαλα, kathimerini.gr
Το πρωτοσυνάντησα σε κάποιο από τα πολλά βιβλία που έχω διορθώσει στις δεκαετίες που δουλεύω διορθωτής. Οτι ο Βολταίρος, που τον μνημονεύουμε όποτε ανακύπτει πρόβλημα περιορισμού της ελευθεροτυπίας και τον δοξάζουμε για τη διάσημη φράση του («δεν συμφωνώ με την άποψή σου αλλά θα κάνω ό,τι μπορώ για να προστατέψω το δικαίωμά σου να τη λες», χονδρικώς), είχε προσφύγει στη Δικαιοσύνη όταν κάποιοι Ελβετοί μοναχοί εξέδωσαν λίβελο εναντίον του. Και ζητούσε ν’ αποσυρθεί το βιβλίο που τον έθιγε, παρότι «δεν συμφωνώ αλλά» κ.τ.λ.
Ερχεται λοιπόν ώρα που ακόμα και οι φανατικότεροι οπαδοί της ελευθεροτυπίας φτάνουν στα όριά τους. Και ξανασκέφτονται το θέμα: Να δημοσιεύονται όλα; Και τα προφανώς φιλοναζιστικά; Οσα, με το πρόσχημα της «αναθεώρησης», προσβάλλουν βάναυσα τη συλλογική μνήμη, κηρύσσοντας ότι το Ολοκαύτωμα είναι εβραϊκή επινόηση; Ή όσα θίγουν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις κάποιων, όπως συνέβη με τα σκίτσα του Μωάμεθ και τώρα με την ταινιούλα; Και τι γίνεται με την όλο και πιο αχαλίνωτη ανωνυμογραφία ή ψευδωνυμογραφία του Διαδικτύου; Ή με την εκβιαστική παραδημοσιογραφία που εκβιάζει πολιτικούς και «απλούς πολίτες», για να υπηρετήσει σκοτεινά σχέδια ή για να υφαρπάξει μαύρο χρήμα;
Να δημοσιεύονται όλα. Ωστε να κρίνονται. Αλλιώς η σκέψη θα βαλτώσει κι ο κριτικός λόγος θα απομείνει δίχως χυμούς, σε μια κοινωνία που δεν θα διαφέρει από εκείνη στη δυστοπία «Φαρενάιτ 451» του Ρέι Μπράντμπερι, όπου οι πυρπολητές βιβλίων έχουν οδηγήσει στη θεσμοθετημένη ακρότητά της την καυστική πρακτική της Ιεράς Εξέτασης και των χιτλερικών (ακόμα κι ο Πλάτωνας, σύμφωνα με αρχαία αφήγηση, έκαψε βιβλία του Πρωταγόρα). Να δημοσιεύονται όλα, φτάνει να αναλαμβάνει με τ’ όνομά του το βάρος των λεγομένων του ο γράφων. Και ειδικά όσον αφορά τους δημοσιογράφους, να μη συγχέεται το σχόλιο με την είδηση ούτε να θεμελιώνεται το σχόλιο στη (δόλια ή επιπόλαιη, αυθόρμητη ή κατ’ εντολήν) «διαχείριση» της είδησης. Αλλά εδώ αρχίζω να νιώθω ότι γράφω κάποια «ουτοπία».
Αφορμή για τούτα στάθηκε η θερινή απόφαση του Πειθαρχικού της ΕΣΗΕΑ (πλήρως ανεξάρτητου από το Δ.Σ. του σωματείου, αφού τα μέλη του εκλέγονται με ξεχωριστές εκλογές, ως πρόσωπα, όχι ως μέλη παρατάξεων) να επιβάλει τρίμηνη διαγραφή στον Πάσχο Μανδραβέλη, για όσα είχε γράψει σχετικά με την απεργία στην ΕΡΤ (την ΕΡΤ, για τη διανομή της οποίας, όπως γράφεται, ερίζουν οι τρεις κυβερνητικοί εταίροι, προς δόξαν του δημόσιου χαρακτήρα της). Αν πω ότι σπάνια συμφωνώ μαζί του, θα μου το αντιγυρίσει και θα ’μαστε ισόπαλοι (εξού και είναι απλώς φαιδρό το σενάριο του κ. Πολύδωρα ότι εγώ κι ο Πάσχος, μαζί και με τον Στέφανο Κασιμάτη, «συνωμοτήσαμε» εναντίον του στη (μη) υπόθεση των «κλεμμένων» φωνηέντων). Αλλά η σύμπτωση απόψεων ή μη δεν έχει σημασία. Οφείλουμε όλοι να είμαστε βολταιρικότεροι του Βολταίρου. Να εννοούμε ό,τι λέμε. Και ν’ αντέχουμε τη δημοκρατία· ιδίως όταν μας ενοχλεί.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Πείτε μας την γνώμη σας...