ΤΟΥ ΛΑΜΠΡΟΥ ΑΘ.ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ , avgi.gr
Το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο, αλλά μεταδόθηκε τις προάλλες περίπου ως εξωτική είδηση και πέρασε στα ψιλά... Και όμως, το φαινόμενο των χικικομόρι, που αφορά σχεδόν ένα εκατομμύριο Γιαπωνέζους που επιλέγουν την απόλυτη κοινωνική απομόνωση μένοντας αποκομμένοι από όλους και απ' όλα στο σπίτι τους ακόμα και για δεκαετίες, συνδέεται με την κρίση.
Ακαδημαϊκός από τη Γλασκώβη συνδέει την αύξησή τους με την οικονομική φούσκα και την ύφεση που έπληξαν τη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου τη δεκαετία του '90. Τότε, πολλοί νεαροί Γιαπωνέζοι (το φαινόμενο πρωτοεκδηλώνεται στα γυμνασιακά χρόνια) άρχισαν να νιώθουν πως το κυνήγι του καλού βαθμού και μιας θέσης στο πανεπιστήμιο πολύ απλά δεν θα τους διασφάλιζε μια θέση εργασίας και μια προοπτική στη ζωή - "No Future", κατά πώς τραγούδαγαν οι Sex Pistols στα χρόνια της Θάτσερ…
Στην Ιαπωνία μιλάνε ήδη για την πρώτη γενιά χικικομόρι με μέσο όρο ηλικίας τα 31 χρόνια. Μάλιστα, επιδημιολογική μελέτη στα τέλη του 2012 έδειξε πως το 1,2% των μεταξύ 20-50 ετών, στη συντριπτική τους πλειοψηφία άντρες, πέρασε τουλάχιστον ένα εξάμηνο κοινωνικής απομόνωσης, διέκοψε το σχολείο και έμεινε στο σπίτι, σε ένα απομονωμένο δωμάτιο (πρόκειται για τα βασικά συμπτώματα της συγκεκριμένης παθολογίας). Το φαινόμενο, που πέρασε ήδη στη μαζική γιαπωνέζικη κουλτούρα, λογοτεχνία, manga και κινηματογράφο, θεωρείται εξίσου διαδεδομένο στην Κορέα, γεγονός που αποδίδεται στην κομφουκιανή κουλτούρα αυτών των χωρών, με αποτέλεσμα μια πρώτη εκτίμηση Γιαπωνέζων ειδικών να το έχει αντιμετωπίσει ως ιδιαιτερότητα που δεν αφορά τον υπόλοιπο κόσμο.
Και όμως, το φαινόμενο -στην ίδια ακραία μορφή- καταγράφεται ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Γαλλία, σε χώρες τις Λατινικής Αμερικής, στην Ισπανία, στην Ιταλία. Μάλιστα, πριν από μερικούς μήνες, στο Μιλάνο, στο 46ο εθνικό συνέδριο της Ιταλικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, ανακοινώθηκε ότι ανάλογο φαινόμενο αγγίζει το 3-11% των Ιταλών ηλικίας 15-40 ετών, που ωθούνται στην κοινωνική απομόνωση νιώθοντας όλο και μεγαλύτερη εχθρότητα για την κοινωνία. Στη Δύση επισημάνθηκε πως η αντίστοιχη παθολογία εμφανίζεται κυρίως ως συνδυασμός της απομόνωσης στο σπίτι με μια παθολογική εξάρτηση από το Ίντερνετ, τα διαδικτυακά παιχνίδια και τον διαδικτυακό τζόγο (εξαρτήσεις που στην Ιαπωνία αφορούν μικρό ποσοστό των χικικομόρι), ενώ δεν παραλείπεται να συμπεριληφθεί η ανορεξία, η ακραία επιθετικότητα, η μικροπαραβατικότητα και η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στις ιδιομορφίες εκδήλωσης ενός ανάλογου κοινωνικού φαινομένου.
Πάντως, ο Γιαπωνέζος ψυχίατρος, ειδήμων στους χικικομόρι, Ταμάκι Σάιτο, επισημαίνοντας ότι το φαινόμενο συνδέεται με τη θέση της οικογένειας στη γιαπωνέζικη παράδοση και κουλτούρα και ένα αίσθημα οίκτου προς τα παιδιά που οδηγεί την οικογένεια στην συντήρηση αυτών που επιλέγουν την κοινωνική απομόνωση, σε παλαιότερη συνομιλία του με Ιταλούς συναδέλφους του είχε εκτιμήσει ότι αντίστοιχη θεώρηση υπάρχει στη Σικελία... Θα μπορούσαμε, επομένως, να σκεφτούμε γενικότερα τον ευρωπαϊκό Νότο. Στην ίδια συνομιλία, που είχε πραγματοποιηθεί πριν το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη, είχε επισημάνει ως συναφές φαινόμενο -σε πρωτόλεια μορφή, βέβαια- την ροπή των παιδιών στη Δύση, και ειδικά στον Νότο, να παραμένουν προσκολλημένα στην οικογενειακή εστία ως «παράσιτα». Φαινόμενο στο οποίο οδηγούνται πλέον αναγκαστικά λόγω της τεράστιας ανεργίας στις νεαρές ηλικίας.
Διαφορετικές αιτίες, διαφορετικές αφετηριακές κουλτούρες, ανάλογες επιπτώσεις της κρίσης που δείχνει τι σημαίνει χαμένες γενιές. Και πόσο επικίνδυνες είναι οι κυβερνητικές επιλογές ειδικά στην εκπαίδευση, που ακυρώνουν κάθε προοπτική για όλο και περισσότερα νέα παιδιά...