ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ Αγίου Δημητρίου

Νίκος Μπελογιάννης: Ένας διαφορετικός ήρωας

Παρασκευή, 30 Μάρτιος 2012 ,theinsider.gr

Σαν σήμερα, τα ξημερώματα της Κυριακής 30 Μαρτίου του 1952, ο Νίκος Μπελογιάννης, μαζί με τους Καλούμενο, Αργυριάδη και Μπάτση οδηγούνται στο Γουδί, όπου και εκτελούνται δια τουφεκισμού στις 4:12 π.μ.

Ο Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε τον Οκτώβρη του 1915 στην Αμαλιάδα, όπου και πέρασε τα τρυφερά παιδικά του χρόνια. Είχε δύο αδελφές, την Αργεντίνα (πέθανε από φυματίωση στην Κατοχή) και την Ελένη (πέθανε μετά από φρικτά βασανιστήρια της χωροφυλακής το 1948), ενταγμένες και αυτές στο λαϊκό κίνημα.

Τελειώνοντας το Γυμνάσιο, με την μικρή οικονομική άνεση που είχε ο πατέρας του, πήγε στην Αθήνα και τελείωσε την Νομική Σχολή Αθηνών. Ήδη από το Γυμνάσιο είχε έρθει σε επαφή με τις ιδέες της αριστεράς στους κόλπους των αγροτών. Στα μαθητικά του, λοιπόν, χρόνια εντάσσεται στην ΟΚΝΕ και από το 1934 γίνεται και μέλος του ΚΚΕ, ενώ κατά την Κατοχή θα συμμετέχει και στα ένοπλα τμήματα του ΕΛΑΣ.

Το 1934 συλλαμβάνεται για πρώτη φορά, ενώ το 1936 θα καταδικαστεί ερήμην σε δύο χρόνια φυλάκιση για συμμετοχή σε αγροτικές κινητοποιήσεις. Κατά τα φοιτητικά του χρόνια, θα πάρει μέρος στο αντιφασιστικό μέτωπο Σοφούλη. Λίγους μήνες μετά, θα συλληφθεί και θα εκτοπιστεί στην Ίο. Τον Δεκέμβρη του ίδιου έτους, θα πάρει χάρη για να στρατευθεί.

Η δικτατορία του Μεταξά τον βρίσκει, λοιπόν, στρατιώτη. Και εκεί ο Νίκος Μπελογιάννης θα αναπτύξει έντονη συνδικαλιστική δράση και με την κατηγορία της κομμουνιστικής δραστηριότητας θα καταδικαστεί σε 6 μήνες εξορία.

Μετά την εξορία, ο Μπελογιάννης θα μπει πιο ενεργά στην παράνομη κομματική δουλειά σε συνθήκες σκληρές και απάνθρωπες. Τον Μάιο του 1938 συλλαμβάνεται εκ νέου και καταδικάζεται σε 5 χρόνια φυλάκιση. Η Κατοχή, λοιπόν, θα έρθει και θα βρει τον Νίκο Μπελογιάννη στις φυλακές τις Αίγινας. Αργότερα, θα μεταφερθεί στην Ακροναυπλιά.

Βαριά άρρωστος θα μεταφερθεί στο Χαϊδάρι και μετά στο νοσοκομείο "Σωτηρία". Εκεί, το 1943 θα αποδράσει από το νοσοκομείο και θα στελεχωθεί στο ΕΑΜ Πελοποννήσου. Εκεί, τίθεται υπεύθυνος του εντύπου "Ελεύθερος Μοριάς" και αργότερα του εντύπου "Ελεύθερη Αχαΐα" με το ψευδώνυμο Πέτρος Φλογαίτης.

Το 1947 μεταπηδά στην Στερεά Ελλάδα ως πολιτικός επίτροπος της 10ης Μεραρχίας του ΔΣΕ. Στις σκληρές μάχες του Γράμμου το 1948 θα τραυματιστεί στο χέρι. Αργότερα θα βρεθεί με τους άλλους πολιτικούς πρόσφυγες του ΔΣΕ, στο Μπουλκές.

Οι κομματικές οργανώσεις στην Ελλάδα εν τω μεταξύ βρίσκονται υπό διάλυση. Η Ασφάλεια έχει καταφέρει ισχυρά πλήγματα στον παράνομο μηχανισμό και έχει διεισδύσει στις οργανώσεις. Το 1950 το ΠΓ. του ΚΚΕ αποφασίζει να στείλει στελέχη του παράνομα στην Ελλάδα για να ανασυντάξουν τις οργανώσεις και να τις εκκαθαρίσουν από τους χαφιέδες. Ο ραδιοφωνικός σταθμός Ελεύθερη Ελλάδα που εκπέμπει από το Βουκουρέστι καλεί διαρκώς τις οργανώσεις να απομονώσουν τους χαφιέδες.

Έτσι το 1950 ο Νίκος Μπελογιάννης φθάνει παράνομα στην Ελλάδα με αργεντίνικο διαβατήριο και το όνομα Ερρίκος Πανόζ. Διαμένει για μικρό διάστημα στο ξενοδοχείο "Μέγα" στην οδό Σταδίου και αλλάζει αμέσως ταυτότητα με μια πλαστή με ελληνική υπηκοότητα.

Στις 21 Δεκεμβρίου ο Μπελογιάννης δεν εμφανίζεται στο προσυμφωνημένο ραντεβού που είχε με την γυναίκα και συντρόφισσα του Έλλη Παππά. Η ίδια θα μεταβεί την επόμενη σε ένα δεύτερο ραντεβού που είχε με έναν σύντροφο του κομματικού μηχανισμού με το όνομα Στάθη Δομάζο. Το ραντεβού είναι στην γιάφκα του κόμματος στην οδό Πλαπούτα. Εκεί δεν θα βρει κανέναν. Όμως τα όργανα της Ασφάλειας που έχουν ήδη συλλάβει τον Μπελογιάννη και τον Δομάζο την παρακολουθούν και την συλλαμβάνουν την επόμενη.

Στις 29 Δεκεμβρίου η Ασφάλεια ανακοινώνει την σύλληψη 30 ηγετικών στελεχών του ΚΚΕ. Στον τύπο αφήνεται να εννοηθεί ότι μερικά από αυτά στάλθηκαν από το εξωτερικό στην Ελλάδα για κατασκοπεία. Ονόματα δεν αναφέρονται. Τις συλλήψεις θα ακολουθήσουν άγριες ανακρίσεις που δεν θα αναφερθούν φυσικά στον τύπο.

Στις 4 Ιανουαρίου του 1951, σε μακροσκελέστατο ρεπορτάζ θα αναφερθεί ότι ανάμεσα στα στελέχη που βρίσκονται υπό κράτηση βρίσκεται και ο Νίκος Μπελογιάννης μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ και ο σύνδεσμός του Έλλη Ιωαννίδου Παππά, μέλος της ΚΟΑ. Από την ημέρα της σύλληψής τους τα μέλη του ΚΚΕ βρίσκονται κλεισμένα στα μπουντρούμια της ειδικής ασφάλειας σε απόλυτη απομόνωση και δρακόντεια μέτρα ασφαλείας.

Το κελί της Παππά κρατείται σκοτεινό 24 ώρες της μέρας ενώ αυτό του Μπελογιάννη φωτίζεται διαρκώς ώστε ο κρατούμενος να μην μπορεί να κοιμηθεί. Μια μονάχα φορά επιτρέπεται στην μητέρα του Βασιλικά να δει το παιδί της και αυτό γιατί η ασφάλεια πίστευε ότι θα τον προέτρεπε να δηλώσει. Εκείνη φυσικά γνωρίζοντας τον δρόμο που έχει επιλέξει από καιρό το παιδί της δεν κάνει τίποτα τέτοιο. Η επικοινωνία του ζευγαριού γίνεται μέσω σκουπιδιών και κουρελιών

Στις 12 Ιανουαρίου την Έλλη Παππά επισκέπτεται ο αμερικάνος Ρόμπερτ Ντρίσκολ και της προτείνει να την στείλει για σπουδές στις ΗΠΑ αν μονάχα δηλώσει οτι το ΚΚΕ δεν είναι κόμμα μαρξιστικό. Αργοτερα, όπως διηγείται η ίδια, προσπάθησε να την πάει σε ένα μηχάνημα εξαγωγής της αλήθειας που θα το χειρίζονταν κάποιος γερμανός ειδικός. Εν τω μεταξύ οι συλλήψεις γενικέυονται. Η ασφάλεια συλλαμβάνει πάνω από 90 ανθρώπους σε όλη την Αθήνα που παραπέμπονται σε δίκη από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών.

Η πρώτη δίκη του Μπελογιάννη ξεκινά στις 19 Οκτωβρίου του 1951, στα δικαστήρια της οδού Σανταρόζα. Εκεί δικάζεται από το έκτακτο στρατοδικείο για παράβαση του Α.Ν. 509. Η σύνθεση του δικαστηρίου έχει ήδη προεπιλεγεί από την παραστρατιωτική οργάνωση ΙΔΕΑ. Ένας απο τους στρατοδίκες του Μπελογιάννη είναι και ο μετέπειτα δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος. Συγκατηγορούμενοι του Μπελογιάννη είναι μεταξύ άλλων, η Έλλη Παππά, ο Τάκης Λαζαρίδης, ο Μιλτιάδης Μπισμπιάνος και ο Χαρίλαος Τουλιάτος.

Στις 16 Νοέμβρη, ώρα 3 το πρωί, το δικαστήριο καταδικάζει τον Μπελογιάννη και τους υπόλοιπους 10 συγκατηγορούμνούς του σε θάνατο. Την επόμενη ο πρωθυπουργός Πλαστήρας θα δηλώσει ότι οι κατηγορούμενοι δεν θα εκτελεστούν. Έτσι ο Μπελογιάννης μεταφέρεται στην Κέρκυρα όπου θα ολοκληρώσει την μελέτη που είχε ξεκινήσει να συγγράφει στην απομόνωση της ασφάλειας με τίτλο: "Οι ρίζες της νεοελληνικής λογοτεχνίας". Μερικές μέρες μετά θα ανακαλυφθούν στην Γλυφάδα και την Καλλιθέα ασύρματοι σε γιάφκα του ΚΚΕ από τους οποίους τα μέλη στην Ελλάδα έρχονταν σε επαφή με μέλη στο εξωτερικό. Η ανακάλυψη αυτή θα δώσει νέα τροπή στην υπόθεση Μπελογιάννη.

Στα τέλη του Ιανουαρίου του 1952, ο Μπελογιάννης μεταφέρεται ξανά στην γενική ασφάλεια στην Αθήνα. Ο γενικός διευθυντής της ασφάλειας Ι. Πανόπουλος θα καλέσει τον Μπελογιάννης στο γραφείο του και θα του πει: " Για την δική σου αξιοπρέπεια και την δική μας, δεν σου ζητάμε δήλωση. Σου ζητάμε μόνο να προσχωρήσεις σε εμάς και αύριο θα γίνεις και υπουργός!" Στην συνέχεια του υπογραμμίζει οτι δεν θέλει να του αποκαλύψει πρόσωπα και πράγματα. Ο Μπελογιάννης φυσικά αρνείται με χαμόγελο.

Στις 15 Φεβρουαρίου, ο Νίκος Μπελογιάννης θα παραπεμφθεί εκ νέου σε δίκη, μαζί με ακόμα 28 συντρόφους του για κατασκοπία, με βάση τον νόμο 375 του 1936. Η βάση της κατηγορίας είναι οι ασύρματοι που έχουν βρεθεί. Ο υπεύθυνος των ασυρμάτων Ν. Βαβούδης αυτοκτονεί σε κρύπτη του σπιτιού του Νίκου Καλούμενου στην οδό Λυκούργου 13 στην Καλλιθέα. Ο Βαβούδης είχε πολλές φορές δηλώσει ότι δεν θα έπεφτε ποτέ ζωντανός στα χέρια του εχθρού. Ο Νίκος Μπελογιάννης στην νέα δίκη του θα αντικρούσει με πυγμή όλες τις κατηγορίες. Μιλάει για δίκες σκοπιμότητας, που έχουν ως απότερο στόχο, την συντήρηση του κλίματος ανωμαλίας στην χώρα. Αργότερα θα τονίσει υπερασπιζόμενος τον εαυτό του, τους αγώνες του ΚΚΕ για την εθνική ανεξαρτησία της Ελλάδας.

Σήμερα το στρατόπεδο σωπαίνει.

Σήμερα ο ήλιος τρέμει αγκιστρωμένος στη σιωπή

όπως τρέμει το σακάκι του σκοτωμένου στο συρματόπλεγμα.

Σήμερα ο κόσμος είναι λυπημένος.

Ξεκρέμασαν μια μεγάλη καμπάνα και την ακούμπησαν στη γη.

Μες στο χαλκό της καρδιοχτυπά η ειρήνη.

Σιωπή. Ακούστε τούτη την καμπάνα.

Σιωπή. Οι λαοί περνούν σηκώνοντας στους ώμους τους

το μέγα φέρετρο του Μπελογιάννη.

«Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο»

Γ. Ρίτσος