Παρασκευή 18 Ιανουαρίου 2013 , aixmi.gr
Έβλεπα
στην τουρκική τηλεόραση, χθες βράδυ, τους δημοσιογράφους που μετέδιδαν
από το νοσοκομείο την είδηση του θανάτου του Μεχμέτ Αλί Μπιράντ, αυτής
της θρυλικής μορφής της τουρκικής δημοσιογραφίας, να μιλούν με τα δάκρυα
να κυλούν από τα πρόσωπά τους, ανίκανοι να κρύψουν την συγκίνησή τους.
Τους καταλαβαίνω. Ο Μεχμέτ Αλί μπέης ήταν φίλος μου εδώ και τριάντα χρόνια. Αλλά δεν είμαι διόλου σίγουρος ότι ο ίδιος θα ενέκρινε τα δάκρυα των συναδέλφων του. Κοσμοπολίτης, πολίτης του κόσμου, ήταν απαλλαγμένος τόσο από την (εξαιρετικά διαδεδομένη, όχι μόνον στην ανατολική όχθη του Αιγαίου) ασθένεια του “δημοσιογραφικού επαρχιωτισμού”, που θεωρεί τον τόπο μας κέντρο του κόσμου, όσο και από την ακόμη βαρύτερη ασθένεια της “πατριωτικής δημοσιογραφίας”, που θεωρεί τη δημοσιογραφική πένα στρατευμένη σε μια κάποια ιδέα του εθνικού συμφέροντος.
Κάτι παραπάνω: ήταν δημοσιογράφος- δηλαδή κάποιος που αρνιόταν να γίνει σταυροφόρος οποιουδήποτε σκοπού, ακόμη και εκείνου στον οποίο ο ίδιος πίστευε. Κάποιος που αρνιόταν την ιδέα της δημοσιογραφικής στράτευσης (και ως δημοσιογράφος σε μια χώρα που γνώρισε τρία πραξικοπήματα στην διάρκεια της καριέρας του, το πλήρωσε) όχι μόνο σε ιδέες που δεν πίστευε, αλλά ακόμη και στις ιδέες που ίδιος ενστερνιζόταν. Από τον ίδιο είχα πρωτακούσει μια ωραία έκφραση: “αν αγαπάς τους ελέφαντες, μην κάνεις ρεπορτάζ στο τσίρκο”. Δηλαδή, μην επιτρέπεις στα αισθήματα σου να ανακατεύονται με τη δημοσιογραφία σου, μην υποδουλώνεις το κριτικό σου πνεύμα στις ιδέες σου- αν γίνεται….
Όχι πως δεν είχε απόψεις που υπηρετούσε- με θάρρος κάποτε αξιοθαύμαστο. Ήταν υπέρμαχος του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας του, ακόμη κι όταν αυτό δεν ήταν της μόδας. Οπαδός της ειρηνικής λύσης του Κουρδικού, ως το τέλος. Και υπερασπιστής των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, των Ρωμιών κυρίως, ακόμη κι όταν οι μειονότητες γίνονταν στόχος των όπλων. Είχε και απόψεις με τις οποίες διαφωνούσα- αλλά ο θάνατος τα σβήνει αυτά.
Τον γνώρισα σε εποχές μεγάλης έντασης. Τον θυμάμαι σαν τώρα, Δεκέμβρη του 1981, στο κτίριο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, την πρώτη φορά που ο Ανδρέας Παπανδρέου έπαιξε με μεγάλη επιτυχία τον ρόλο του “τρομερού παιδιού” της Συμμαχίας, να πλησιάζει, με το γενάκι του και το κουτσό του βήμα, την παρέα των Ελλήνων δημοσιογράφων και να ζητά συζήτηση, ανταλλαγή ρεπορτάζ, διασταύρωση πληροφοριών. Δίστασα να τον εμπιστευθώ. Κάποιος παλιότερος μου είπε, “μίλα του, εσύ που μιλάς καλά αγγλικά, δεν τον ξέρεις; είναι ο Μπιράντ”.
Από τότε, στα πολλά επεισόδια της ταραχώδους διαδρομής των ελληνοτουρκικών σχέσεων ήταν πάντα ο φωτισμένος συνομιλητής, που έδινε σ’ εμένα και πολλούς άλλους Έλληνες δημοσιογράφους που την αναζητούσαν, την αυθεντική οπτική της άλλης πλευράς, δίχως ποτέ να νερώνει με σωβινιστική σκοπιμότητα την ακρίβεια της πληροφόρησης που μας προσέφερε.
Ήταν ένας ακούραστος δημοσιογράφος. Φιλόδοξος και νάρκισσος, όπως οι περισσότεροι του σιναφιού. Στα 72 του και άρρωστος ήταν ταυτόχρονα διευθυντικό στέλεχος του CNN Turk, παρουσίαζε το δελτίο ειδήσεων του Kanal D κι έγραφε κάθε μέρα στην Hurriet Daily News και άλλες εφημερίδες. Την τελευταία φορά που τον είδα είχε μόλις γυρίσει από το έκτο του ταξίδι στην Μόσχα μέσα σ ένα μήνα, προκειμένου να πετύχει μια συνέντευξη με τον Πούτιν.
Η τελευταία εικόνα ήταν αυτή, ενός κουρασμένου, ακούραστου ανθρώπου. Αλλά κρατώ, για να τον θυμάμαι, όχι την εικόνα του αλλά το τελευταίο του κείμενο, που έγραψε μια μέρα πριν μπει στο νοσοκομείο για την επέμβαση, από την οποία δεν επέστρεψε. Δημοσιεύθηκε με την ημερομηνία του θανάτου του στην Hurriet Daily News.
“Το δάσος γύρω από την Σχολή της Χάλκης επεστράφη στον πραγματικό ιδιοκτήτη του, το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας. Η Σχολή έκλεισε το 1971, όταν όλη η περιουσία όλων των Ελληνικών Ιδρυμάτων στην Τουρκία κατασχέθηκε, γη και κτίρια πουλήθηκαν σε Τούρκους. Η αδικία αυτή δεν επανορθώθηκε παρά μόλις τώρα, από την κυβέρνηση του ΑΚΡ, η οποία έχει κάνει αξιοσημείωτα βήματα σε σχέση με τις μειονότητες. Δικαστικές εκκρεμότητες 40 ετών τερματίστηκαν, περιουσίες αποδόθηκαν πίσω στους προηγούμενους και πραγματικούς ιδιοκτήτες τους. Καταλαβαίνω πόσο δύσκολο ήταν αυτό. Κι όμως, η Σχολή της Χάλκης ακόμη δεν λειτουργεί. Η κυβέρνηση που κατάφερε τόσα, ακόμη δεν άνοιξε την σχολή….Φαίνεται πως για κάποιο λόγο δεν μπορούμε ακόμη να απαλλαγούμε από την αρχή της “αμοιβαιότητας”. Για να κάνουμε κάτι, περιμένουμε πρώτα η Ελλάδα να ανταποδώσει κάτι. Αλλά η σχολή της Χάλκης είναι εδώ. Και οι μαθητές της θα είναι πολίτες αυτής της χώρας. Να απαιτούμε “ανταπόδοση” για να της επιτρέψουμε να λειτουργήσει είναι μια εντελώς λάθος αντίληψη”.-
Κατά σύμπτωση αυτό το τελευταίο του κείμενο αντιπροσωπεύει τέλεια τον Μπιράντ, όπως εγώ τον γνώρισα.-
Τους καταλαβαίνω. Ο Μεχμέτ Αλί μπέης ήταν φίλος μου εδώ και τριάντα χρόνια. Αλλά δεν είμαι διόλου σίγουρος ότι ο ίδιος θα ενέκρινε τα δάκρυα των συναδέλφων του. Κοσμοπολίτης, πολίτης του κόσμου, ήταν απαλλαγμένος τόσο από την (εξαιρετικά διαδεδομένη, όχι μόνον στην ανατολική όχθη του Αιγαίου) ασθένεια του “δημοσιογραφικού επαρχιωτισμού”, που θεωρεί τον τόπο μας κέντρο του κόσμου, όσο και από την ακόμη βαρύτερη ασθένεια της “πατριωτικής δημοσιογραφίας”, που θεωρεί τη δημοσιογραφική πένα στρατευμένη σε μια κάποια ιδέα του εθνικού συμφέροντος.
Κάτι παραπάνω: ήταν δημοσιογράφος- δηλαδή κάποιος που αρνιόταν να γίνει σταυροφόρος οποιουδήποτε σκοπού, ακόμη και εκείνου στον οποίο ο ίδιος πίστευε. Κάποιος που αρνιόταν την ιδέα της δημοσιογραφικής στράτευσης (και ως δημοσιογράφος σε μια χώρα που γνώρισε τρία πραξικοπήματα στην διάρκεια της καριέρας του, το πλήρωσε) όχι μόνο σε ιδέες που δεν πίστευε, αλλά ακόμη και στις ιδέες που ίδιος ενστερνιζόταν. Από τον ίδιο είχα πρωτακούσει μια ωραία έκφραση: “αν αγαπάς τους ελέφαντες, μην κάνεις ρεπορτάζ στο τσίρκο”. Δηλαδή, μην επιτρέπεις στα αισθήματα σου να ανακατεύονται με τη δημοσιογραφία σου, μην υποδουλώνεις το κριτικό σου πνεύμα στις ιδέες σου- αν γίνεται….
Όχι πως δεν είχε απόψεις που υπηρετούσε- με θάρρος κάποτε αξιοθαύμαστο. Ήταν υπέρμαχος του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας του, ακόμη κι όταν αυτό δεν ήταν της μόδας. Οπαδός της ειρηνικής λύσης του Κουρδικού, ως το τέλος. Και υπερασπιστής των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, των Ρωμιών κυρίως, ακόμη κι όταν οι μειονότητες γίνονταν στόχος των όπλων. Είχε και απόψεις με τις οποίες διαφωνούσα- αλλά ο θάνατος τα σβήνει αυτά.
Τον γνώρισα σε εποχές μεγάλης έντασης. Τον θυμάμαι σαν τώρα, Δεκέμβρη του 1981, στο κτίριο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, την πρώτη φορά που ο Ανδρέας Παπανδρέου έπαιξε με μεγάλη επιτυχία τον ρόλο του “τρομερού παιδιού” της Συμμαχίας, να πλησιάζει, με το γενάκι του και το κουτσό του βήμα, την παρέα των Ελλήνων δημοσιογράφων και να ζητά συζήτηση, ανταλλαγή ρεπορτάζ, διασταύρωση πληροφοριών. Δίστασα να τον εμπιστευθώ. Κάποιος παλιότερος μου είπε, “μίλα του, εσύ που μιλάς καλά αγγλικά, δεν τον ξέρεις; είναι ο Μπιράντ”.
Από τότε, στα πολλά επεισόδια της ταραχώδους διαδρομής των ελληνοτουρκικών σχέσεων ήταν πάντα ο φωτισμένος συνομιλητής, που έδινε σ’ εμένα και πολλούς άλλους Έλληνες δημοσιογράφους που την αναζητούσαν, την αυθεντική οπτική της άλλης πλευράς, δίχως ποτέ να νερώνει με σωβινιστική σκοπιμότητα την ακρίβεια της πληροφόρησης που μας προσέφερε.
Ήταν ένας ακούραστος δημοσιογράφος. Φιλόδοξος και νάρκισσος, όπως οι περισσότεροι του σιναφιού. Στα 72 του και άρρωστος ήταν ταυτόχρονα διευθυντικό στέλεχος του CNN Turk, παρουσίαζε το δελτίο ειδήσεων του Kanal D κι έγραφε κάθε μέρα στην Hurriet Daily News και άλλες εφημερίδες. Την τελευταία φορά που τον είδα είχε μόλις γυρίσει από το έκτο του ταξίδι στην Μόσχα μέσα σ ένα μήνα, προκειμένου να πετύχει μια συνέντευξη με τον Πούτιν.
Η τελευταία εικόνα ήταν αυτή, ενός κουρασμένου, ακούραστου ανθρώπου. Αλλά κρατώ, για να τον θυμάμαι, όχι την εικόνα του αλλά το τελευταίο του κείμενο, που έγραψε μια μέρα πριν μπει στο νοσοκομείο για την επέμβαση, από την οποία δεν επέστρεψε. Δημοσιεύθηκε με την ημερομηνία του θανάτου του στην Hurriet Daily News.
“Το δάσος γύρω από την Σχολή της Χάλκης επεστράφη στον πραγματικό ιδιοκτήτη του, το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας. Η Σχολή έκλεισε το 1971, όταν όλη η περιουσία όλων των Ελληνικών Ιδρυμάτων στην Τουρκία κατασχέθηκε, γη και κτίρια πουλήθηκαν σε Τούρκους. Η αδικία αυτή δεν επανορθώθηκε παρά μόλις τώρα, από την κυβέρνηση του ΑΚΡ, η οποία έχει κάνει αξιοσημείωτα βήματα σε σχέση με τις μειονότητες. Δικαστικές εκκρεμότητες 40 ετών τερματίστηκαν, περιουσίες αποδόθηκαν πίσω στους προηγούμενους και πραγματικούς ιδιοκτήτες τους. Καταλαβαίνω πόσο δύσκολο ήταν αυτό. Κι όμως, η Σχολή της Χάλκης ακόμη δεν λειτουργεί. Η κυβέρνηση που κατάφερε τόσα, ακόμη δεν άνοιξε την σχολή….Φαίνεται πως για κάποιο λόγο δεν μπορούμε ακόμη να απαλλαγούμε από την αρχή της “αμοιβαιότητας”. Για να κάνουμε κάτι, περιμένουμε πρώτα η Ελλάδα να ανταποδώσει κάτι. Αλλά η σχολή της Χάλκης είναι εδώ. Και οι μαθητές της θα είναι πολίτες αυτής της χώρας. Να απαιτούμε “ανταπόδοση” για να της επιτρέψουμε να λειτουργήσει είναι μια εντελώς λάθος αντίληψη”.-
Κατά σύμπτωση αυτό το τελευταίο του κείμενο αντιπροσωπεύει τέλεια τον Μπιράντ, όπως εγώ τον γνώρισα.-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πείτε μας την γνώμη σας...