Είναι κοινός τόπος το πόσο έξω έχουν πέσει οι προβλέψεις της τρόικας των δανειστών και του προϋπολογισμού (που συντάσσεται σύμφωνα με τις εντολές της τρόικας) σε ό,τι αφορά τη διάρκεια και το μέγεθος της ύφεσης της ελληνικής οικονομίας από τον Απρίλιο του 2010 μέχρι και σήμερα.
Μη έχοντας διδαχτεί τίποτε από τις συνέπειες των εσφαλμένων αυτών προβλέψεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε στις φθινοπωρινές προβλέψεις της για την εξέλιξη των βασικών οικονομικών μεγεθών όλων των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα έτη 2014 και 2015. Ανάμεσα σ' αυτές είναι και εκείνες για την ανάπτυξη με τη μορφή ποσοστών μεταβολής (αύξησης ή μείωσης) του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές του 2005. Σύμφωνα με αυτές φαίνεται ότι συντάχθηκε ο προϋπολογισμός του 2014, δεδομένου ότι προβλέπει ισχνή ανάπτυξη 0,4%, δηλαδή ελαφρά μικρότερη από εκείνη που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (0,6%). Για το 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει σημαντικά υψηλότερη ανάπτυξη για τη χώρα μας (2,9%). Πόσο, όμως, ρεαλιστικές είναι αυτές οι προβλέψεις για την ελληνική οικονομία, η οποία στο τέλος του τρέχοντος έτους θα έχει συμπληρώσει 5 χρόνια ύφεσης, με εκείνη του 2013 να βρίσκεται στο -4,0%;
Προκειμένου να δούμε αν πράγματι οι προβλέψεις είναι ρεαλιστικές, θα πρέπει να εξετάσουμε τα βασικά μεγέθη του ΑΕΠ της χώρας, δηλαδή την κατανάλωση, τις επενδύσεις, τις εξαγωγές και τις εισαγωγές σε εκατ. ευρώ σε σταθερές τιμές του 2005. Τα σχετικά στοιχεία δίνονται στον Πίνακα που ακολουθεί. Τα στοιχεία αυτά είναι από τη βάση δεδομένων της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε. (της Eurostat) και ενσωματώνουν τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στο πρώτο μέρος του Πίνακα δίνονται τα στοιχεία για τα μεγέθη αυτά σε εκατ. ευρώ σε σταθερές τιμές του 2005 το έτος 2008 και τα έτη 2013, 2014 και 2015 (τα στοιχεία για τα έτη αυτά είναι προβλέψεις), στο δεύτερο μέρος οι μεταβολές τους σε εκατ. ευρώ και στο τρίτο οι ποσοστιαίες μεταβολές τους το 2013 σε σχέση με το 2008 και τα έτη 2014 σε σχέση με το 2013 και το 2015 σε σχέση με το 2014.
Από το δεύτερο και το τρίτο τμήμα του Πίνακα αυτού φαίνεται ότι:
Στις μειώσεις του 2013 σε σχέση με το 2008 ενσωματώνονται οι επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης στην ελληνική οικονομία το 2009 και οι συνέπειες της εφαρμογής των μέτρων των Μνημονίων την τετραετία 2010-2013 με τελικό αποτέλεσμα τη μείωση σχεδόν κατά το ένα τέταρτο του ΑΕΠ της χώρας. Η μείωση αυτή προήλθε από την ίδιας έκτασης μείωση της κατανάλωσης, την κατακόρυφη μείωση (πάνω από το μισό) των επενδύσεων, δηλαδή του βασικού μοχλού της ανάπτυξης, τη μεγάλη μείωση των εισαγωγών (λόγω της ύφεσης) και τη μικρότερη μείωση των εξαγωγών. Αυτές οι μειώσεις δείχνουν το πόσο μεγάλης έκτασης και βάθους είναι οι συνέπειες των μέτρων των Μνημονίων στο βιοτικό επίπεδο του λαού και στον παραγωγικό ιστό της χώρας.
Το 2014 σε σχέση με το 2013 προβλέπεται, όπως προαναφέρθηκε, ισχνή αύξηση του ΑΕΠ, η οποία υπολογίζεται ότι θα προέλθει κυρίως από την αύξηση των επενδύσεων και των εξαγωγών, αύξηση που θα υπερ-αντισταθμίσει τη μείωση της κατανάλωσης. Η μείωση της κατανάλωσης θα προέλθει κυρίως από την προβλεπόμενη μεγάλη μείωση των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού, μείωση που θα είναι συνέπεια των νέων μέτρων που θα ληφθούν, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης. Η ισχνή, όμως, αυτή αύξηση είναι μέσα στα όρια του στατιστικού λάθους και υπονομεύεται από το γεγονός ότι η αύξηση των δημόσιων επενδύσεων, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2014, προβλέπεται να είναι μόνο κατά 150 εκατ. ευρώ, ενώ η προβλεπόμενη αύξηση των εξαγωγών είναι πολύ αμφίβολο αν θα επιτευχθεί. Δεν αποκλείεται, επομένως, αντί για αύξηση, να έχουμε μείωση του ΑΕΠ, δηλαδή συνέχιση με μικρό ποσοστό της ύφεσης για 6η κατά σειρά χρονιά. Αυτή, μάλιστα, είναι και η πρόσφατη πρόβλεψη του ΟΟΣΑ.
Το 2015 σε σχέση με το 2014 η προβλεπόμενη σημαντική ανάπτυξη βασίζεται σε προβλεπόμενη πολύ μεγάλη αύξηση των επενδύσεων και παραπέρα αύξηση των εξαγωγών καθώς και μικρή αύξηση της κατανάλωσης. Από πού θα προέλθουν οι αυξήσεις αυτές είναι άγνωστο, δεδομένης μάλιστα της ασφυξίας ρευστότητας των επιχειρήσεων και της τάσης να περικόπτονται οι δημόσιες επενδύσεις όταν οι προβλέψεις για το δημόσιο έλλειμμα δεν επαληθεύονται. Οι αισιόδοξες αυτές προβλέψεις δεν αποκλείεται (όπως έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν) να αναθεωρηθούν προς τα κάτω μετά τις Ευρωεκλογές του Μαΐου 2014, ώστε να μην επηρεάσουν τα αποτελέσματά τους.
* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ.